هپاتیت
هپاتیت به معنی التهاب کبد است. کبد اندامی است که در متابولیسم مواد مغذی نقش دارد، خون را تصفیه میکند و با عفونت‌ها می‌جنگد. مصرف زیاد الکل، بیماری‌های مختلف و بعضی از داروها می‌توانند به هپاتیت منجر شوند. اما اصلی‌ترین علت بروز بیماری، عفونت‌های ویروسی است. این بیماری می‌تواند به صورت حاد و کوتاه‌مدت یا به صورت مزمن و بلندمدت بروز پیدا کند. بعضی از انواع آن می‌توانند باعث عفونت حاد شوند و بعضی دیگر باعث بروز عفونت حاد و مزمن می‌شوند.
بیماری هپاتیت چیست؟
براساس نوع ویروس، هپاتیت به پنج نوع تقسیم میشود. سازمان بهداشت جهانی تخمین می‌زند که 354 میلیون نفر در دنیا با هپاتیت مزمن B و C زندگی می‌کنند. هپاتیت غیر عفونی به خاطر سبک زندگی نامناسب و مصرف زیاد الکل یا به خاطر نقص سیستم ایمنی ایجاد میشود. با مراقبت جنسی و رعایت بهداشت فردی تا حدودی می‌توان از هپاتیت عفونی پیشگیری کرد.
چه مواردی باعث ایجاد بیماری هپاتیت میشود؟
در جدول زیر، منشا نوع عفونتی این بیماری را مشاهده می‌کنید:
نوع هپاتیت | منبع |
A | آلودگی با ویروس HAV در آب یا غذا |
B | آلودگی با ویروس HBV از طریق مایعات بدن، مثل خون، ترشحات واژن یا مایع منی |
C | آلودگی با ویروس HCV از طریق مایعات بدن، مثل خون، ترشحات واژن یا مایع منی |
D | آلودگی با خون حاوی ویروس HDV |
E | آلودگی با ویروس HEV موجود در غذا یا آب |
نوع A نتیجه آلودگی فرد با ویروس HAV است. این نوع بیماری حاد است و فرد در کوتاه‌مدت بهبود پیدا میکند.
نوع B نتیجه آلودگی بیمار با ویروس HBV است. به صورت مزمن و در طولانی‌مدت فرد را درگیر میکند. تخمین زده میشود که حدود 257 میلیون نفر در دنیا به این نوع بیماری مبتلا هستند.
نوع C به خاطر ویروس HCV ایجاد میشود. این نوع بیماری یکی از شایع‌ترین عفونت‌های ویروسی خونی است و معمولاً تا مدت‌ها فرد را درگیر میکند.
نوع D یکی از انواع نادر این بیماری است که همراه با ویروس هپاتیت B اتفاق می‌افتد. ویروس HDV مثل بقیه گونه‌های این بیماری باعث بروز التهاب کبد میشود اما فرد بدون ابتلا به نوع B نمیتواند به این نوع D مبتلا شود.
نوع E از طریق آب آلوده منتقل میشود. ویروس HEV در مناطقی وجود دارد که کیفیت بهداشت پایین و منابع آب آلوده است.
به غیر از عفونت، مصرف زیاد الکل هم باعث آسیب به کبد و التهاب میشود. به این نوع هپاتیت، هپاتیت الکلی می‌گویند. الکل به طور مستقیم به سلول‌های کبد آسیب می‌زند. به مرور زمان باعث آسیب دائمی، ضخیم شدن دیواره کبد، سیروز و نارسایی کبدی میشود. استفاده نادرست از بعضی داروها و تماس با مواد آلوده هم باعث بروز هپاتیت می‌شوند.
یکی دیگر از عوامل هپاتیت غیر عفونی، نقص در سیستم ایمنی بدن است. گاهی سیستم ایمنی بدن به اشتباه به کبد حمله میکند و باعث التهاب میشود. زنان سه برابر مردان به این نوع بیماری غیر عفونی مبتلا می‌شوند.
نقش تغذیه در بروز بیماری هپاتیت
اگر فرد به مناطقی سفر داشته که هپاتیت شایع است، باید بهداشت فردی و غذایی را به خوبی رعایت کند. غذاهای خیابانی نخورد، آب معدنی بنوشد و دندان‌هایش را فقط با این آب بشورد، نوشیدنی‌های یخ‌دار نخورد، لبنیات و گوشت نیم‌پز مصرف نکند، در رستوران سالاد یا میوه نخورد و با آب معدنی بسته‌بندی میوه و سبزیجاتش را بشورد.
کمبود کدام ویتامین‌ها و مواد معدنی باعث ایجاد بیماری هپاتیت میشود؟
کمبود ویتامین D در بروز التهاب کبدی موثر است و باعث بروز نوع مزمن هپاتیت C میشود. نقش مهم ویتامین D در سیستم ایمنی بدن باعث میشود که کمبود آن در بروز چنین بیماری‌هایی موثر باشد.
علائم بیماری هپاتیت چیست؟
بعضی از افراد مبتلا به هپاتیت هیچ علائمی ندارند و نمی‌دانند که آلوده شده‌اند. فرد مبتلا چنین علائمی را تجربه میکند:
- تب
- خستگی
- از دست دادن اشتها
- حالت تهوع و یا استفراغ
- درد شکم
- ادرار تیره
- مدفوع به رنگ خاک رس
- درد مفاصل
- یرقان، زرد شدن پوست و چشم‌ها
اگر فرد عفونت حاد داشته باشد، علائم دو هفته تا شش ماه بعد از ابتلا خودشان را نشان می‌دهند. در صورت ابتلا به عفونت مزمن، علائم ممکن است تا سال‌ها بعد بروز پیدا نکنند.
بیماری‌ها و خطرات ناشی از هپاتیت
یکی از اصلی‌ترین عوارض هپاتیت مزمن فیبروز یا فساد الیاف است که به خاطر زخم شدن کبد ایجاد میشود. کبد به خاطر التهاب‌های مداوم آسیب می‌بیند و بافتی تشکیل می‌دهد تا خودش را بازسازی کند. اما این بافت اجازه نمی‌دهد که کبد مثل قبل فعالیت کند. اگر فیبروز به موقع کنترل شود قسمت سالم کبد می‌تواند به فعالیت‌های خودش ادامه دهد.
به فیبروز شدید، سیروز یا تشمع کبدی می‌گویند. نوع B و C، هپاتیت الکلی، کبد چرب و بقیه بیماری‌های کبدی باعث بروز این مشکل می‌شوند. سیروز عارضه‌ای غیر قابل برگشت است و در موارد بسیار شدید به پیوند کبد نیاز دارد. از عوارض دیگر سیروز، سرطان کبد است.
نارسایی کبدی یکی از عوارض غیر شایع این بیماری است. این نارسایی دلایل مختلفی دارد اما معمولاً وقتی کبد نمیتواند به نیازهای بدن رسیدگی کند دچار نارسایی میشود.
گلومرولونفریت بیماری است که به خاطر اختلال کلیوی ایجاد میشود. کلیه‌ها در پاسخ به سیستم ایمنی بدن دچار التهاب می‌شوند. این مشکل بیشتر در بیماران مبتلا به نوع B و C هپاتیت دیده میشود، در صورت درمان نشدن پیشرفت میکند و به شدت به کلیه‌ها آسیب می‌رساند.
کریوگلوبولینمی بیماری چندان شایعی نیست. کریوگلوبولینمی تجمع غیر طبیعی نوعی پروتئین است که رگ‌های خونی کوچک را مسدود میکند. بیماران مبتلا به نوع وخیم هپاتیت B و C بیشتر دچار کریوگلوبولینمی می‌شوند و گردش خونشان به مشکل برمی‌خورد.
آسیب شدید عملکرد کبد مثل نارسایی کبدی باعث تورم مغز میشود که به انسفالوپاتی کبدی معروف است. انسفالوپاتی کبدی به مشکلات روانی مثل گیجی منجر میشود و می‌تواند بیمار را به کما ببرد. نوع پیشرفته آن مرگبار است.
یکی از وظایف اصلی کبد تصفیه خون است. اما سیروز و مشکلات دیگر بدن باعث اختلال در خونرسانی ورید باب کبد می‌شوند. وقتی که این ورید مسدود میشود، خون نمیتواند از سیستم گوارش به کبد برگردد و فشار خون بالا می‌رود که به پرفشاری ورید باب منجر میشود. این بیماری هم بسیار جدی و مرگبار است.
انواع درمان بیماری هپاتیت
درمان‌های گیاهی و طبیعی
خار مریم گیاهی است که برای کبد فواید زیادی دارد. مصرف این گیاه ممکن است با عوارضی مثل اسهال یا حالت تهوع همراه باشد اما بیشتر افراد می‌توانند این عوارض را تحمل کنند. زردچوبه هم جلوی تکثیر ویروس هپاتیت C را می‌گیرد و به پاکسازی سموم کبد کمک میکند.
درمان‌های خانگی
یوگا و ورزش‌های مشابه می‌توانند استرس بیمار مبتلا را کم کنند و به این صورت سلامت او را بهبود ببخشند. بیمار باید سبک زندگی خودش را تغییر دهد و از خوردن نوشیدنی‌های الکلی دوری کند. مصرف میوه و سبزیجات بسیار توصیه میشود چون حاوی آنتی‌اکسیدان هستند و رادیکال‌های آزاد را نابود می‌کنند.
درمان‌های شیمیایی یا دارویی
هیچ داروی خاصی برای درمان هپاتیت A وجود ندارد و بدن می‌تواند خودش با بیماری مبارزه کند. بیمار بهتر است فقط استراحت کند و ویتامین و مکمل بخورد.
برای درمان هپاتیت B انتکاویر، تنوفوویر، لامیوودین، آدفوویر دیپیوکسیل و اینترفرون آلفا تجویز میشود.
پزشک برای بیماران مبتلا به نوع C داکلاتاسویر، الباسویر/گرازوپرویر، گلکاپرویر و پیبرنتاسویر، لدیپاسویر و سوفوسبوویر تجویز میکند.
برای نوع D هم داروی مخصوصی وجود ندارد و پزشکان از پگ اینترفرون الفا-2a استفاده می‌کنند که برای همه بیماران مناسب نیست. بعضی افراد عوارض بسیار شدیدی را تجربه می‌کنند.
در مورد نوع E، اگر ایمنی فرد مشکلی نداشته باشد و باردار هم نباشد، نیازی به داروی خاصی نیست. اما مصرف ریباویرین به مدت 21 روز نتایج خوبی داشته و عملکرد کبد را بهبود بخشیده است.
تاثیر ورزش و رژیم غذایی در بهبود بیماری هپاتیت
افراد مبتلا باید برای حفاظت از کبدشان رژیم غذایی را دنبال کنند که شامل این مواد غذایی باشد:
- میوه و سبزیجات
- غلات کامل مثل جو، برنج قهوه‌ای، کینوا
- پروتئین کم چرب مثل ماهی، مرغ بدون پوست، سفیده تخم مرغ و حبوبات
- لبنیات کم چرب یا بدون چربی
- چربی‌های سالم مثل آجیل، آووکادو و روغن زیتون
به خاطر داشته باشید که مصرف غذاهای پرکالری، چرب و شیرین باعث اضافه وزن و ذخیره چربی در کبد میشود. کبد چرب به سیروز منجر میشود و روی اثربخشی داروها تأثیر منفی دارد.
بهتر است فرد مبتلا از این مواد غذایی دوری کند:
- چربی‌های اشباع که در کره، خامه و لبنیات پر چرب وجود دارد و غذاهای سرخ‌کردنی
- خوراکی‌های شیرین مثل کلوچه، کیک، بیسکوئیت و نوشابه
- غذاهای بسیار شور یا دودی
- الکل
ورزش منظم هم می‌تواند وزن بیمار را پایین بیاورد و با عوارض بیماری مثل افسردگی مقابله کند. همچنین بعضی از بیماران گزارش دادند که ورزش دردشان را بهبود بخشیده است.
ویتامین‌ها و موادمغذی موثر بر بهبود بیماری هپاتیت
مصرف ویتامین برای مبتلایان توصیه میشود، اما بیمار باید مراقب باشد چون بعضی از ویتامین‌ها به کبد آسیب می‌زنند. مراقب میزان مصرف این ویتامین‌ها و مواد مغذی باشید:
- آهن
- ویتامین A
- ویتامین B3
- ویتامین C
- ویتامین D
زینک برای درمان هپاتیت C توصیه میشود چون برای عملکرد مناسب کبد لازم است. بهتر است قبل از مصرف هر مکملی با پزشک مشورت کنید.
مصرف مکمل غذایی سوپرفود NBS
مکمل غذایی سوپرفود NBS با تقویت سیستم ایمنی آن را در مقابله با انواع ویروس هپاتیت مقاوم تر میکند بنابراین در بهبود یا پیشگیری از این بیماری موثر است. این مکمل غذایی حاوی مقادیر کافی از ویتامین های C و D است که هردو برای مقابله با ویروس هپاتیت و تقویت سیستم ایمنی بسیار مفید هستند. ضمنا با تنظیم میزان ماده معدنی زینک و آهن و نیز ویتامین های A، B3، C و D از آسیب زدن به کبد به علت مقدار نامطلوب آن ها جلوگیری میشود.
جمع بندی
هپاتیت بیماری است که باعث التهاب کبد میشود. درمان خانگی چندانی برای آن وجود ندارد و شاید بهترین نوع درمان، پیشگیری است. با رعایت بهداشت و داشتن یک سبک زندگی سالم تا حد زیادی می‌توان از بروز بیماری جلوگیری کرد. همچنین فرد مبتلا باید از مواد غذایی چرب و ناسالم دوری کند و میوه و سبزیجات بخورد. هپاتیت A، D و E جدی نیستند و بدن تا حد زیادی می‌تواند با آن‌ها مبارزه کند.
دیدگاهی ثبت نشده است
لطفاً پیش از ارسال نظر، خلاصه قوانین زیر را مطالعه کنید: