مقدمه
پیش یائسگی به دورانی گفته می‌شود که بدن شما به طور طبیعی به سمت یائسگی پیش می‌رود و سال‌های پایانی باروری را می‌گذراند. اغلب از این دوران با نام یائسگی صحبت می‌کنند؛ اما باید بدانید که این دو با هم متفاوت هستند. یائسگی در سنین مختلفی آغاز می‌شود، در حالت کلی ممکن است این دوره، کمی قبل از ۴۰ سالگی با بی‌نظمی در قاعدگی شروع شود؛ اما بعضی از خانم‌ها از اواسط دهه‌ی ۳۰ زندگی متوجه تغییراتی در این خصوص می‌شوند.
سطح هورمون استروژین که اصلی‌ترین هورمون زنانه است، در دوران پیش یائسگی نوسان دارد و دائما با افزایش و کاهش همراه است. ممکن است چرخه‌ی قاعدگی طولانی یا کوتاه شود و یا چرخه‌هایی را تجربه کنید که در آن، تخمدان‌ها تخمک آزاد نمی‌کنند. همچنین ممکن است علائمی مثل گَُرگرفتگی، مشکلات خواب و خشکی واژن را تجربه کنید.
باید بدانید که برای تمام این علائم درمان‌هایی وجود دارد و با کمک پزشک می‌توانید آن‌ها را کنترل کنید. دانستن این نکته ضروری است که یائسگی در پایان دوره‌ی پیش یائسگی و پس از گذراندن ۱۲ ماه متوالی بدون قاعدگی، رسما آغاز می‌شوید.
همچنین بخوانید :
آشنایی با علائم پیش یائسگی
پریودهای نامنظم
به دلیل غیرقابل پیش‌بینی شدن تخمک گذاری‌ها، فاصله‌ی بین پریودها کوتاه یا طولانی می‌شود. این تغییرات ممکن است برای شما سبک و بدون سختی باشد یا برعکس، بسیار سنگین و پر دردسر با آن درگیر شوید. حتی ممکن است گاهی در زمان همیشگی خبری از پریود نباشد. اگر تأخیرهای پریود شما در حدود هفت روز باشد در اوایل دوره‌ی پیش یائسگی هستید و اگر بین پریودهای خود فاصله‌ای ۶۰ روزه یا بیشتر دارید، احتمالا در پایان این دوره هستید.
گُرگرفتگی و مشکلات خواب
گُرگرفتگی یکی از علائم رایج در دوران پیش یائسگی است که با شدت، مدت زمان و فرکانس‌های متفاوتی برای افراد مختلف پیش می‌آید. مشکلات خواب هم معمولا به دلیل گرگرفتگی و تعریق شبانه پیش می‌آیند. اما گاهی اوقات هم ممکن است بدون احساس گرگرفتگی با این مشکلات روبه‌رو باشید.
تغییرات خلقوخو در پیش یائسگی
نوسانات خلقی، تحریک‌پذیری و افزایش خطر افسردگی از اتفاقاتی است که با شروع دوره‌ی پیش یائسگی برای شما پیش می‌آید. به نظر می‌رسد که علت این نوسانات خلقوخو تغییرات هورمونی یا اختلال در خواب همراه با گرگرفتگی است.
مشکلات در واژن و مثانه
با افت سطح هورمون استروژن در بدن، واژن دچار خشکی می‌شود و همین موضوع رابطه جنسی را با درد همراه می‌کند. همچنین کاهش استروژن دستگاه تناسلی و ادراری را با خطر عفونت روبه‌رو کرده و در مواردی نیز باعث ایجاد مشکل بی اختیاری در ادرار می‌شود.
کاهش احتمال باروری
با نامنظم شدن تخمک‌گذاری، توانایی بارداری هم کاهش می‌یابد؛ اما فراموش نکنید تا زمانی که پریود می‌شوید امکان بارداری وجود دارد. اگر تمایلی به بارداری در دوره‌ی پیش یائسگی ندارید، حتما از راه‌های جلوگیری از بارداری استفاده کنید و این کار را تا زمانی که ۱۲ ماه از آخرین پریودتان می‌گذرد، ادامه دهید.
تغییر در عملکرد جنسی در پیش یائسگی
ممکن است میزان برانگیختگی و تحریک جنسی در دوران پیش یائسگی تغییر کند. اما این تغییرات شدید نیست و اگر قبل از شروع این دوره ارتباط جنسی رضایت‌بخشی داشته‌اید، مطمئنا در این دوره و پس از آن هم به همان صورت ادامه خواهد داشت.
کاهش بافت استخوانی
با کاهش سطح هورمون استروژن در بدن، سرعت تخریب بافت استخوانی از جایگزینی آن بیشتر می‌شود و همین موضوع شما را در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان قرار می‌دهد.
تغییر سطح کلسترول در پیش یائسگی
ممکن است کاهش سطح استروژن در بدن منجر به ایجاد تغییرات نامطلوبی در سطح کلسترول خون شود. یکی از این تغییرات افزایش کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) یا همان کلسترول بد است که خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد. جالب است بدانید در برخی افراد کاهش کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) یا همان کلسترول خوب هم‌زمان با افزایش LDL پیش می‌آید که همین موضوع، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد.
چه زمانی لازم است به پزشک مراجعه کنیم؟
بعضی از خانم‌ها با شروع دوران پیش یائسگی به سراغ پزشک می‌روند و تمایل دارند این دوره را با مراقبت‌های پزشکی بگذرانند. در مقابل خانم‌های دیگری هم هستند که تغییرات خاصی را تجربه نمی‌کنند یا در صورت مشاهده، آن‌ها را تحمل می‌کنند. ممکن است این علائم خیلی خفیف و به مرور بروز کنند، به همین دلیل در ابتدا متوجه ارتباط آن‌ها با پیش‌یائسگی نمی‌شوید.
حتی ممکن است نوسان سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون هم به شکلی خفیف شروع شود و در ماه‌ها و سال‌های اول متوجه آن نشوید. در هر صورت، اگر علائمی مثل گرگرفتگی، تغییرات خلق یا تغییر در عملکرد جنسی دارید، که به زندگی روزمره یا سلامتی شما آسیب می‌رساند، لازم است حتما به پزشک مراجعه کنید.
علت ورود به دوران پیش یائسگی
با ورود به دوران پیش یائسگی، تولید هورمون‌های استروژن کاهش یا افزایش می‌یابد و همین موضوع دلیل پیش آمدن تغییراتی در بدن است.
عواملی که سن ورود به دوران پیش یائسگی را کاهش می‌دهند
پیش یائسگی و یائسگی یکی از مرحله‌های طبیعی در زندگی است اما زمان ورود به آن در هر شخص متفاوت است. بعضی از عوامل باعث شروع این دوره در سنین پایین‌تر می‌شود که در اینجا به آن‌ها اشاره می‌کنیم. البته باید تاکید کنیم که دلایل علمی محکمی در این مورد وجود ندارد اما بر اساس شواهد، این عوامل تأثیر بیشتری در کاهش سن ورود به دوران پیش یائسگی و یائسگی دارند.
- سیگار کشیدن – شروع سن پیش یائسگی در خانم‌های سیگاری یک تا دو سال زودتر از دیگر خانم‌ها است.
- سابقه‌ی خانوادگی – خانم‌هایی که در خانواده‌شان سابقه‌ی یائسگی زودرس دارند، ورود به پیش یائسگی را زودتر از دیگران تجربه می‌کنند.
- درمان سرطان – درمان سرطان به کمک شیمی درمانی یا پرتو درمانی، با شروع پیش یائسگی و یائسگی زودرس ارتباط دارد.
- هیسترکتومی – جراحی‌هایی که رحم را از بدن خارج می‌کنند اما تخمدان‌ها باقی می‌مانند، باعث ایجاد یائسگی نمی‌شود. درست است که شخص پس از جراحی پریود نمی‌شود، اما تخمدان‌ها همچنان در حال تولید استروژن هستند. همچنین ممکن است در حین جراحی یکی از تخمدان‌ها را هم خارج کنند ولی تخمدان باقی‌مانده فعال بوده و تولید استروژن ادامه خواهد داشت. این نوع از جراحی‌ها در ایجاد یائسگی زودرس تأثیرگذارند.
عوارض پیش یائسگی
پریودهای نامنظم یکی از پررنگ‌ترین مشخصه‌های پیش یائسگی است. این بی‌نظمی طبیعی است اما اگر علائم زیر را داشتید لازم است حتما به پزشک مراجعه کنید؛
- خونریزی بسیار شدید است. در این حالت شما مجبور هستید هر ۱ تا ۲ ساعت تامپون یا پد را تعویض کنید.
- خونریزی بیشتر از ۷ روز طول می‌کشد.
- خونریزی بین ۲ پریود دارید.
- دوره‌های پریود به طور منظم اما در دوره‌های کمتر از ۲۱ روز اتفاق می‌افتد.
علائمی مثل این ممکن است به دلیل وجود مشکلی در سیستم تناسلی پیش بیاید و لازم است که حتما با یک پزشک متخصص درمیان گذاشته شود.
همچنین بخوانید :
۱۹ راه برای تنظیم قاعدگی؛ آیا پریود نامنظم باعث ناباروری می‌شود؟
چطور تشخیص دهیم که وارد دوران پیش یائسگی شده‌ایم؟
پیش یائسگی یک روند است، یک انتقال تدریجی برای رسیدن به یائسگی. هیچ آزمایش و علامت مشخص و قطعی برای تشخیص ورود به دوره‌ی پیش یائسگی وجود ندارد. پزشک متخصص برای اطمینان از شروع دوره‌ی پیش‌یائسگی، عوامل متعددی از جمله سن، سابقه‌ی پریودها و تغییر علائم مختلف را در نظر می‌گیرد. در کنار بررسی علائم، آزمایش تیروئید و آزمایش هورمون‌ها هم به تشخیص کمک می‌کند.
معمولا برای کنترل و کاهش علائم پیش یائسگی از دارو درمانی استفاده می‌شود. در این بخش انواع دارو درمانی‌های معمول را به شما معرفی می‌کنیم؛
هورمون درمانی
این روش که استروژن درمانی سیستمیک هم نام دارد با مصرف قرص، چسب‌های هورمونی، ژل یا کرم انجام می‌شود. این روش مؤثرترین راه برای تسکین گرگرفتگی و تعریق شبانه شناخته شده است. پزشک متخصص، با توجه به سابقه‌ی پزشکی شما و همچنین پیشینه‌ی خانوادگی، دوز استروژن مصرفی را تعیین می‌کند.
توجه داشته باشید که اگر رحم‌تان را خارج نکرده‌اید، باید در کنار استروژن از پروژستین هم استفاده کنید. جالب است بدانید که استروژن سیستمیک از تحلیل رفتن بافت استخوانی جلوگیری می‌کند.
استروژن واژینال
گاهی می‌توان برای رفع خشکی واژن، استروژن را به صورت مستقیم و با کمک قرص، حلقه یا کرم واژینال به واژن وارد کرد. در این حالت میزان کمی از استروژن آزاد و توسط بافت واژن جذب می‌شود. این روش به کاهش خشکی واژن و در نتیجه کاهش درد در زمان ارتباط جنسی و مشکلات ادراری کمک می‌کند.
داروهای ضد افسردگی
داروهای ضد افسردگی خاص مربوط به گروه دارویی SSRI (مهار کننده‌های انتخابی جذب مجدد سروتونین) می‌توانند در کاهش گرگرفتگی‌های پیش یائسگی مؤثر باشند. این داروها برای افرادی که به دلایل بهداشتی امکان استفاده از استروژن را ندارند و یا به دلیل اختلال خلقی نیاز به داروی ضد افسردگی دارند، تجویز می‌شود.
گاباپنتین (نورونتین)
از این دارو برای درمان تشنج استفاده می‌شود اما نتایج نشان داده است که در کاهش گرگرفتگی هم مؤثر است. گاباپنتین برای افرادی که به دلایل بهداشتی امکان مصرف استروژن را ندارند و افرادی که به میگرن مبتلا هستند، مناسب است.
قبل از تصمیم‌گیری درباره‌ی روش درمانی حتما با یک پزشک متخصص مشورت کنید، مزایا و خطرات موجود را بررسی کنید و سپس انتخاب کنید. این نکته را هم به خاطر داشته باشید که روش‌های درمانی و کنترلی خود را به صورت سالانه بررسی کنید و در صورت نیاز تغییرات لازم را در آن ایجاد کنید.
سبک زندگی و درمان‌های خانگی در پیش یائسگی
تغییر سبک زندگی ممکن به کاهش بعضی از علائم پیش یائسگی کمک کند. همچنین ممکن است با بالا رفتن سن در معرض مشکلات سلامتی مختلفی باشید که با تغییر سبک زندگی بتوانید از بروز آن‌ها جلوگیری کنید.
دردهای واژن را تسکین دهید
از روان‌کننده‌های واژینال با پایه‌ی آب که نیازی به نسخه‌ی پزشک ندارند، یا مرطوب کننده‌ها استفاده کنید. فراموش نکنید که حتما از محصولاتی که گلیسیرین ندارند استفاده کنید، گلیسیرین باعث ایجاد احساس سوزش یا آلرژی در خانم‌هایی می‌شود که به این ماده‌ی شیمیایی حساسیت دارند. همچنین افزایش فعالیت جنسی به افزایش جریان خون در واژن کمک می‌کند و همین موضوع باعث کاهش خشکی و درد می‌شود.
غذای سالم بخورید
از آنجایی که در این دوران احتمال پوکی استخوان و ابتلا به بیماری‌های قلبی افزایش می‌یابد، بهتر است که رژیم غذایی بسیار سالمی داشته باشید. یک رژیم غذایی کم چربی و پر از فیبر که سرشار از میوه، سبزیجات و غلات کامل است، بهترین رژیم غذایی است. همچنین استفاده از غذاهای غنی از کلسیم هم توصیه شده است.
لازم است درباره‌ی استفاده از مکمل کلسیم با پزشک خود مشورت کنید تا در صورت نیاز میزان مناسبی از مکمل کلسیم و ویتامین D را برای شما تجویز کنید. اگر احساس گرگرفتگی دارید، بهتر است از مصرف الکل و کافئین خودداری کنید.
فعالیت بدنی داشته باشید
ورزش منظم و فعالیت بدنی، از افزایش وزن جلوگیری کرده و باعث بهبود خواب و روحیه می‌شود. سعی کنید هر روز ۳۰ دقیقه یا بیشتر ورزش کنید؛ البته فراموش نکنید که لازم است فاصله‌ی کافی، بین زمان ورزش و ساعت خواب در نظر بگیرید. مطالعات نشان می‌دهد که ورزش منظم خطر شکستگی مفصل ران را در زنان مسن کاهش داده و باعث افزایش تراکم بافت استخوانی می‌شود.
چرا کم کردن وزن سخت است؟
خواب کافی داشته باشید
سعی کنید یک برنامه‌ی خواب ثابت داشته باشید و از مصرف کافئین هم خودداری کنید. مصرف کافئین باعث ایجاد مشکل در خواب می‌شود و همین موضوع به اختلال خواب دامن می‌زند. نوشیدن الکل هم به میزان زیاد باعث بی‌خوابی می‌شود و حتما همه‌ی شما با مشکلاتی که بی‌خوابی در پی دارد آشنا هستید.
روش‌های مکمل کاهش علائم پیش یائسگی
بعضی از خانم‌هایی که به دوران پیش یائسگی نزدیک می‌شوند برای کنترل و بهبود علائم، به دنبال روش‌های مکمل و جایگزین کردن آن‌ها با روش‌های پزشکی معمول هستند. در حال حاضر محققان زیادی در حال بررسی این روش‌ها و تعیین میزان ایمنی و اثربخشی آن‌ها هستند اما هنوز هیچ دلیل محکمی بر مؤثر بودن آن‌ها پیدا نشده است. در اینجا برخی از راه‌های جایگزین را به شما معرفی می‌کنیم؛
سیاه‌دانه
بعضی از خانم‌ها از عصاره‌ی گیاه سیاه‌دانه برای درمان گرگرفتگی و سایر علائم دوران پیش‌یائسگی استفاده می‌کنند؛ البته هنوز شواهد و مدارک علمی کافی برای اثربخش بودن آن وجود ندارد. همچنین دانشمندان در حال بررسی اثر عصاره‌ی سیاه‌دانه بر روی خانم‌های مبتلا یا در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه هستند. جالب است بدانید در مطالعات قبلی که روی سیاه‌دانه انجام شده بود، اعلام شد که سیاه‌دانه برای کبد مضر است اما با انجام مطالعات جدید این موضوع رد شده است.
فیتو استروژن ها
این استروژن‌ها به طور طبیعی در بعضی از غذاها وجود دارند. دو دسته‌ی اصلی از فیتو استروژن‌ها، «ایزوفلاون» و «لینگنان» هستند. ایزوفلاون در دانه‌ی سویا، نخود و سایر حبوبات یافت می‌شود. لینگنان هم در بذر کتان، غلات کامل و بعضی از میوه‌ها و سبزیجات و همچنین تمام مشتقات آن‌ها وجود دارند. مکمل‌های ایزوفلاون از سویا و شبدر قرمز و لینگان‌ها هم بیشتر از بذر کتان به دست می‌آیند.
مطالعات صورت گرفته بر روی فیتواستروژن‌های غذایی و مکمل‌های حاوی آن‌ها، اثر این مواد را بر کاهش علائم پیش یائسگی تأیید نکرده است. علاوه بر این محققان درباره‌ی ارتباط این مکمل‌ها و افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه با یکدیگر اختلاف نظر دارند.
هورمون‌های زیست تصادفی
اصطلاح «زیست تصادفی» بیانگر این موضوع است که هورمون‌های موجود در محصول با هورمون‌های داخل بدن شما، از نظر شیمیایی، یکسان هستند. با این حال مصرف این هورمون‌ها، به دلیل کیفیت و خطرات احتمالی برای بدن، توسط سازمان غذا و دارو تایید نمی‌شود. هیچ مدرکی مبنی بر ایمن بودن این هورمون‌ها نسبت به داروهای هورمونی وجود ندارد.
دهیدرواپیاندروسترون (DHEA)
این ماده یک استروئید طبیعی است که توسط غدد فوق کلیوی تولید می‌شود و به‌عنوان یکی از مکمل غذایی مخصوص بهبود میل جنسی در دسترس قرار دارد. اما شواهدی مبنی بر اثربخش بودن آن نیست و برعکس، نگرانی‌هایی درباره‌ی اثرات مضر آن وجود دارد.
درمان‌های کمکی کم خطر دیگری مثل طب سوزنی، یوگا و تنفس سریع می‌تواند به کاهش استرس و بهبود شرایط روان‌شناختی کمک کند. تحقیقات درباره‌ی اثرات طب سوزنی بی‌نتیجه بوده است اما انجام آن رد نمی‌شود. به هر حال آرامش می‌تواند به کاهش استرس کمک کند و همین موضوع بر کاهش علائم پیش‌یائسگی مؤثر است.
لازم است یادآوری کنیم که اگر می‌خواهید از مکمل‌های گیاهی و غذایی برای کاهش علائم پیش‌یائسگی یا یائسگی استفاده کنید، قبل از مصرف حتما با یک پزشک متخصص مشورت کنید. FDA محصولات گیاهی را تأیید نمی‌کند و بعضی از آن‌ها را خطر آفرین می‌داند. حتی ممکن است مکمل گیاهی با داروها تداخل داشته باشد و به سلامت شما آسیب بزند.
برای مراجعه به پزشک، چه کاری لازم است؟
اگر تا به حال به پزشک متخصص زنان مراجعه نکرده‌اید و علائم پیش یائسگی را در خود مشاهده میکنید، بهتر است برنامه‌ای منظم برای مراجعه به متخصص و مراقبت‌های دوره‌ای داشته باشید. برای مراجعه به متخصص زنان انجام این کارها لازم است؛
- چرخه‌های قاعدگی خود را ثبت کنید. تاریخ شروع و پایان و همچنین شدت آن را یادداشت کنید.
- یک لیست از علائم و نشانه‌هایی که تجربه کرده‌اید تهیه کنید و توضیحات لازم را درباره‌ی آن‌ها بنویسید. حتی علائم غیرمرتبط را هم یادداشت کنید.
- اطلاعات شخصی مهم مثل استرس یا تغییرات بزرگ و جدی که به‌تازگی در زندگی داشته‌اید را بنویسید.
- لیستی از تمام داروهایی که مصرف میکنید، همراه با میزان مصرف آن‌ها، یادداشت کنید. فراموش نکنید که تمام داروهای بدون نسخه، ویتامین‌ها و مکمل‌ها را هم در این لیست بنویسید.
- یکی از دوستان یا آشنایان را در جریان این لیست و علائمتان قرار دهید و همراه با او به پزشک مراجعه کنید. ممکن است در زمان بررسی، چیزی را فراموش کنید و همراه شما به یادآوری آن کمک کند.
- لیستی از سؤالات خود آماده کنید تا در زمان صحبت با پزشک بتوانید تمام آن‌ها را بپرسید و چیزی از قلم نیفتد.
بعضی از سؤالات اساسی که باید از پزشک بپرسید
این سؤال‌ها عمومی هستند و هر خانمی با هر نوع علائم، لازم است از پزشک بپرسد. شما می‌توانید سوالات دیگری که درباره‌ی شرایط خود دارید را به این سؤال‌ها اضافه کنید.
- دلیل احتمالی بروز این علائم یا پیش آمدن این شرایط در من چیست؟
- ممکن است چه علائم دیگری در من بروز کند؟
- چه آزمایش‌هایی انجام دهم؟
- آیا این شرایط موقتی است یا ادامه خواهد داشت؟
- بهترین اقدام در این شرایط چیست؟
- چه گزینه‌های جایگزینی برای کنترل شرایط دارم؟
- من یک مشکل سلامتی یا بیماری دیگر هم دارم. چطور می‌توانم همراه با این شرایط جدید آن‌ها را هم کنترل کنم؟
- آیا محدودیت یا پرهیزی وجود دارد که باید آن‌ها را رعایت کنم؟
- آیا باید به متخصص دیگری هم مراجعه کنم؟
- آیا کتابچه یا بروشور راهنما در این‌باره وجود دارد که بتوانم آن را مطالعه کنم؟ وبسایت خاصی را برای دریافت اطلاعات توصیه میکنید؟
- چطور متوجه شوم که لازم است دوباره به پزشک مراجعه کنم؟
سؤالاتی که ممکن است پزشک از شما بپرسد
ممکن است پزشک، صحبت درباره‌ی پیش یائسگی را با سؤالاتی مانند سؤالات زیر شروع کند؛
- آیا همچنان قاعدگی دارید؟ اگر دارید به چه شکل هستند؟
- چه علائمی را تجربه میکنید؟
- چه مدت است که این علائم را تجربه میکنید؟
- علائم شما به چه میزان مشکل و آشفتگی ایجاد می‌کند؟
- از چه داروها، ویتامین‌ها یا مکمل‌هایی استفاده میکنید؟
منبع: دیجی کالا مگ
دیدگاهی ثبت نشده است
لطفاً پیش از ارسال نظر، خلاصه قوانین زیر را مطالعه کنید: