ویتامین A
وجود ویتامین‌ها برای سلامتی انسان ضروری است. یکی از ویتامین‌هایی که تأثیر زیادی بر سلامت انسان دارد، ویتامین A است. این ویتامین، محلول در چربی است، رتینول نیز نامیده می‌شود و وجود آن در بدن برای حفظ سلامت چشم، پوست و حفظ سلامت دندان‌ها ضروری است. به طوری که اگر میزان این نوع ویتامین در بدن افراد کمتر از حد معمول باشد، دچار ضخامت و خشکی قرنیه می‌شوند و اگر کمبود آن نیز شدت پیدا کند حتی می‌تواند منجر به کوری افراد شود. با مصرف غذا و میوه‌هایی که سرشار از ویتامین A هستند، می‌توان عوارض ناشی از کمبود این ویتامین را کاهش داد.
موادغذایی و میوه‌های سرشار از ویتامین A
این نوع ویتامین در بسیاری از میوه‌ها و در انواع مختلفی از مواد غذایی وجود دارد ولی میزان آن در برخی موادغذایی بیش از سایرین است. موادغذایی که در ادامه به آن‌ها اشاره شده است، سرشار از ویتامین A هستند:
• جگر گاو
جگر حیوانات به ویژه جگر گاو منبع خوبی از این نوع ویتامین است. حدود 93 گرم از جگر گاو، شامل 6582 میکروگرم از این ویتامین مفید است.
• روغن جگر ماهی کاد
در جگر ماهی‌ها نیز میزان زیادی از این نوع ویتامین وجود دارد، به طوری که یک قاشق غذاخوری از روغن جگر ماهی کاد، حدود 4080 میکروگرم از این ویتامین وجود دارد.
• سیب‌زمینی شیرین
یک سیب‌زمینی شیرین شامل حدود 1403میکروگرم از این ویتامین است. این نوع ویتامین در سیب‌زمینی شیرین به شکل بتا کاروتن موجود است، به همین خاطر از بیماری‌های مربوط به چشم و نابینایی جلوگیری می‌کند. برخی از مطالعات نیز نشان داده‌اند که بتا کاروتن موجود در سیب‌زمینی شیرین در پیش‌گیری از سرطان نقش به سزایی دارد.
• هویج
ویتامین A موجود در هویج نیز به صورت بتا کاروتن است. نصف پیمانه هویج خام حدود 459 میکروگرم از این نوع ویتامین دارد. یک هویج بزرگ حدود 29 کالری دارد پس از لحاظ ارزش غذایی میان وعده مناسبی برای‌تان محسوب می‌شود.
• اسفناج
برگ‌های سبز اسفناج سرشار از مواد مغذی و ویتامین‌های مختلف است. هر پیمانه اسفناج پخته شده، 573 میکروگرم از این ویتامین را دارا است و بیش از نیمی از نیاز روزانه افراد به این ویتامین را تامین می‌کند.
• انبه
یک انبه حدود 112 میکروگرم ویتامین A دارد که 12 درصد از نیاز روزانه افراد به این ویتامین را تامین می‌کند. ویتامین موجود در انبه به همراه سایر مواد مغذی آن به کنترل قند خون بسیار کمک می‌کند.
• بروکلی
در بروکلی نیز مقادیر زیادی از این نوع ویتامین وجود دارد. نصف پیمانه بروکلی، حدود 60 میکروگرم از این ویتامین داشته و تأثیر زیادی بر سلامت انسان می‌گذارد.
• لوبیا چشم بلبلی
لوبیا چشم بلبلی نیز یکی از منابع مهم این نوع ویتامین محسوب می‌شود. در یک فنجان لوبیای پخته شده حدود 66 میکروگرم ویتامین A وجود دارد. مصرف لوبیا چشم بلبلی تأثیر زیادی بر سلامت انسان دارد، به طوری که مطالعات نشان داده‌اند مصرف لوبیا ریسک بیماری‌های قلبی و ابتلا به فشار خون بالا را کاهش می‌دهد.
ساختار طبیعی و مصنوعی ویتامین A
ویتامین A به صورت طبیعی از موادغذایی به دست می‌آید و به صورت مصنوعی در آزمایشگاه‌های دارویی ساخته می‌شود و در قالب قرص و مکمل‌های ویتامینی در اختیار افراد قرار می‌گیرد.
ساختار شیمیایی رتینول یا ویتامین A دارای بیست کربن، سی هیدروژن و یک اکسیژن است و فرمول شیمیایی آن C20H30O است. این ترکیب شیمیایی از خانواده «رتینوئیدها» است. ساختار شیمیایی این ویتامین می‌تواند اشکال متفاوتی داشته باشد و همین باعث ایجاد مدل‌های مختلف این ویتامین می‌شود.
ویتامین A در غذاهایی که منشا حیوانی دارند، به شکل استری است و در گروه رتینل آن «پالمیتات» وجود دارد. زمانی که این ترکیب وارد روده انسان می‌شود، به «رتینول» تبدیل می‌شود.
رتینول که در گیاهان و سبزیجات وجود دارد، مربوط به خانواده «کاروتنوئیدها» است. تا کنون 563 کارتنوئید شناخته شده که کمتر از 10 درصدشان می‌توانند در بدن تبدیل به این ویتامین شوند.
بتا کاروتن یکی از مهم‌ترین پیش‌سازهای ویتامین A است که در گیاهان وجود دارد.
نوعی ویتامین A که از طریق خوردن گوشت حیوانات وارد بدن می‌شود، «ویتامین A عملکردی» نام دارد و نوعی از این ویتامین که از طریق گیاهان و سبزیجات وارد بدن می‌شود، «پرو ویتامین A کارتنوئید» نامیده می‌شود.
ویتامین A به صورت مصنوعی در قالب مکمل‌ها به شکل «رتینیل استات» و «رتینیل پالمیتات» تهیه می‌شود. در برخی از این مکمل‌ها نیز از بتا کاروتن استفاده می‌شود و در برخی از آن‌ها نیز شکل عملکردی این ویتامین وجود دارد.
ساختار شیمیایی این ویتامین مصنوعی که از «رتینیل استات» و «رتینیل پالمیتات» تشکیل شده به گونه‌ای است که مقادیر اضافی آن دفع نمی‌شود و در کبد ذخیره می‌شود. همین امر می‌تواند مشکلاتی از جمله حالت تهوع، استفراغ، تاری دید و سرگیجه را ایجاد کند. مصرف بلندمدت رتینول با این ساختار مصنوعی نیز باعث ایجاد مشکلات کبدی، حساسیت‌های پوستی، مشکلات گوارشی و کاهش تراکم استخوان می‌شود.
بهترین زمان برای مصرف ویتامین A
ویتامین A از نوع ویتامین‌های محلول در چربی است، پس بهتر است همراه با وعده‌های غذایی که شامل چربی‌های اشباع هستند، مصرف شود زیرا چربی‌های اشباع باعث جذب بهتر رتینول می‌شوند.
ترکیبات مضر ویتامین A مصنوعی
بهتر است ویتامین A مصنوعی را با قرص آهن و مکمل‌های منگنز یا مس استفاده نکنید، چرا که این مواد (آهن، منگنز و مس) باعث اکسید شدن این ویتامین در بدن می‌شوند و میزان آن را در بدن کاهش می‌دهند.
استفاده همزمان از ویتامین A مصنوعی و طبیعی نیز می‌تواند باعث مسمومیت شود. برخی از افراد هم از غذاهایی استفاده می‌کنند که حاوی این نوع ویتامین است (مانند جگر یا روغن ماهی) و هم قرص‌ها و مکمل‌های ویتامین A را مصرف می‌کنند. همین امر باعث مسمومیت‌شان می‌شود، چرا که در این شرایط میزان این ویتامین در بدن بیشتر از حد معمول می‌شود.
نقش ویتامین A در بدن
عملکرد صحیح بسیاری از بخش‌های بدن انسان به این نوع ویتامین بستگی دارد و نقش ویژه‌ای در سلامت پوست، چشم و جلوگیری از ایجاد عفونت در بدن دارد. هر فرد بر اساس وزن، سن و سایر ویژگی‌هایش باید روزانه مقادیر مشخصی از ویتامین A را دریافت کند.
این ویتامین تأثیر مستقیمی روی رشد استخوان‌ها دارد. همچنین روی سیستم دفاعی بدن نیز تأثیر می‌گذارد پس کمبود آن می‌تواند فرآیند رشد کودکان را با مشکل مواجه سازد. کمبود این ویتامین در کشورهای توسعه نیافته یا حتی در بسیاری از کشورهای در حال توسعه باعث کاهش سرعت رشد کودکان شده است.
برخی مطالعات نیز نشان داده‌اند که این نوع ویتامین تأثیر مستقیمی روی جبران فقر آهن بدن دارد. اخیرا یافته‌های دانشمندان نشان داده‌اند که این ویتامین باعث جلوگیری از سرطان و بیماری‌های قلبی و عروقی می‌شود.
علائم کمبود ویتامین A
علائم کمبود این نوع ویتامین به شرح زیر است:
• کاهش قدرت دید، تاری دید، شب‌کوری
• ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن
• خشکی چشم
• کاهش سرعت رشد
• خشکی پوست
• بهبود نیافتن زخمهای بدن
• ناباروری
• عفونت در گلو و قفسه سینه
• جوش‌های پوستی
عوارض مصرف بیش از حد ویتامین A
در کل این ویتامین برای سلامت انسان مفید است اما اگر بیش از اندازه مصرف شود، می‌تواند نتایج بدی ایجاد کند و به سلامت انسان آسیب برساند.
همچنین بخوانید :
مقدار مطلوب مصرف روزانه ویتامین ها و مواد مغذی
اگر رتینول بیش از اندازه به بدن برسد، مقادیر اضافی آن در کبد ذخیره می‌شود و باعث ایجاد مسمویت، تورم استخوان، خشک شدن ناخن‌ها، ریزش مو، بیماری‌های مربوط به لثه، تغییر در بینایی، خشک شدن پوست، سر گیجه و زخمهای دهان می‌شود.
میزان مصرف مورد نیاز ویتامین A برای سنین مختلف
از بدو تولد تا 6 ماهگی | 400 میکروگرم در روز |
نوزادهای 7 ماهه تا 12 ماهه | 500 میکروگرم در روز
|
کودکان 1 تا 3 سال | 300 میکروگرم در روز |
کودکان 4 تا 8 سال | 400 میکروگرم در روز |
کودکان 9 تا 13 سال | 600 میکروگرم در روز |
پسرهای نوجوان 14 تا 18 سال | 900 میکروگرم در روز |
دخترهای نوجوان 14 تا 18 سال | 700 میکروگرم در روز |
خانم‌های بزرگسال | 700 میکروگرم در روز |
مردان بزرگسال | 900 میکروگرم در روز |
خانم‌های باردار | 770 میکروگرم در روز |
خانم‌های شیرده | 1300میکرو گرم در روز |
عوارض مصرف ویتامین A در دوران بارداری
مصرف بیش از اندازه این ویتامین، هم برای سلامت خانم‌های باردار مضر است و هم برای جنین آن‌ها به طوری که ممکن است خانم‌های باردار دچار مسمومیت شوند. حالت تهوع، سرگیجه، استفراغ و تاری دید نیز از عوارض مصرف بیش از حد این ویتامین برای خانم‌های باردار است. ایجاد مشکلات در قلب و نخاع جنین، ایجاد نقص‌های مادرزادی و تکمیل نشدن رگ‌های خونی نیز از جمله مشکلات ناشی از مصرف بیش از اندازه این ویتامین برای جنین است.
ویتامین A چشمی چیست؟
ویتامین A چشمی نوعی پماد است که به صورت موضعی استفاده می‌شود. افرادی که از کمبود این ویتامین رنج می‌برند، مثلا دچار کاهش قدرت دید، تاری دید و … شده‌اند باید لایه نازکی از پماد را داخل پلک تحتانی‌شان قرار دهند تا هم به جبران کمبود این ویتامین کمک شود و هم خشکی چشم‌شان برطرف شود.
مصرف ویتامین A با مصرف کدام ویتامین یا ماده معدنی اثرگذاری بیشتری دارد؟
همان‌طور که گفتیم، ویتامین A از نوع ویتامین‌های محلول در چربی است، پس برای جذب و اثرگذاری بیشتر، بهتر است آن را به همراه چربی مصرف کنید. استفاده از ویتامین A به همراه پروتئین و روی (زینک) نیز باعث جذب بهتر این ویتامین می‌شود و عملکرد آن را در بدن بهبود می‌بخشد.
معمولا پزشک‌ها برای کاهش کم خونی، آهن تجویز می‌کنند. مصرف همزمان آهن و رتینول می‌تواند با سرعت بیشتری مشکل کم‌خونی را رفع کند.
مصرف ویتامین A همراه با ویتامین C نیز می‌تواند به ترمیم بافت‌های بدن به ویژه ترمیم بافت آسیب‌دیده کلیه کمک کند.
ویتامین A در مکمل غذایی سوپرفود NBS
مکمل غذایی سوپرفودNBS حاوی ریزمغذی های ضروری و مهم برای سلامتی بدن است. ویتامین A یکی از این ریزمغذی ها در سوپرفودNBS می باشد که به شکل طبیعی بوده و هیچ ماده شیمیایی ندارد. مقدار این ویتامین در سوپرفود 530 IU می باشد و با مصرف روزانه این مکمل غذایی می توان ویتامین A طبیعی مورد نیاز بدن را تامین کرد و نگران عوارض آن نبود. علاوه بر این مکمل غذایی سوپرفود NBS حاوی ویتامین ها و موادمعدنی دیگری است که اثرگذاری رتینول را بیشتر می کند. زینک، آهن و ویتامین C از جمله این موادمغذی در ترکیبات سوپرفود NBS هستند. همچنین مصرف روزانه سوپرفودNBS نه تنها ریزمغذی های مفید را در اختیار سیستم های بدن قرار می دهد، بلکه مقادیر ویتامین A را متوازن می کند. این مکمل موجب تنظیم و تقویت عملکرد سیستم های بدن شده و سموم انباشته در آن را حذف می کند.
جمع‌بندی
برای کارکرد صحیح بدن، افراد باید مواد مغذی و ویتامین‌های زیادی مصرف کنند. یکی از این ویتامین‌های ضروری، ویتامین A است. مواد غذایی همچون هویج و جگر گاو از منابع مهم این ویتامین محسوب می‌شوند اما حواس‌تان باشد که مصرف بیش از اندازه آن برای سلامتی مضر است. به همین خاطر در این مطلب جدولی قرار دادیم تا بتوانید بر اساس سن و جنسیت‌تان از میزان این ماده مغذی مورد نیازتان آگاهی پیدا کنید. در این صورت در رژیم غذایی‌تان میزان مصرف این ویتامین را کنترل می‌کنید و از عوارض ناشی از کمبود یا ازدیاد آن در بدن‌تان رنج نمی‌برید.
دیدگاهی ثبت نشده است
لطفاً پیش از ارسال نظر، خلاصه قوانین زیر را مطالعه کنید: